Brzoza - drzewo wielozadaniowe, cz. I

Brzoza (Betula)

Rodzaj drzew i krzewów należący do rodziny brzozowatych. Obejmuje około 35-60 gatunków (liczb gatunków jest trudna do ustalenia, ponieważ łatwo tworzą się mieszańce międzygatunkowe). Drzewa te naturalnie występują w strefie umiarkowanej, borealnej i arktycznej Europy, Azji i Ameryce Północnej.

 .

Gatunki rodzime:

 

  • BRZOZA BRODAWKOWATA inaczej nazywana płaczącą, białą lub brzeziną (Betula pendula Roth, syn. Betula verrucosa Ehrh.).

Jest najpospolitszą odmianą brzozy w naszym kraju. Korowinę w pierwszych latach ma ciemną, później białą. U starszych okazów spotykamy grubą nasadę pnia, która jest głęboko, podłużnie spękana,  prawie czarna.

  • BRZOZA NISKA (Betula humilis Schrank)

Relikt polodowcowej tundry. Objęta jest ścisłą ochroną gatunkową. Ma swój rezerwat w Łąkach Ślesińskich nad Kanałem Bydgoskim. Często bywa mylona z młodą olchą lub topolą i wycinana bezmyślnie poza swoim rezerwatem. Ten krzaczasty gatunek brzozy rośnie na podmokłych łąkach.

  • BRZOZA KARŁOWATA (Betula nana L.)

Podobnie jak brzoza niska jest ginącym reliktem polodowcowym, znajdującym się pod ochroną. Ma postać krzewu dorastającego do 1,5m. Można ją spotkać w rezerwatach koło Dusznik Zdroju oraz w Borach Tucholskich.

  • BRZOZA OMSZONA (Betula pubescens Ehrh.)

Nazwę swą bierze się od meszka, który pokrywa młode pączki tego drzewa. Lubi tereny podmokłe i wilgotne. Pień ma grubszy, ciemniejszy i bardziej przysadzisty od brodawkowatej. Gałęzie ma sztywniejsze i  bardziej wzniesione. Zazwyczaj pokryta od dołu warstwą mchów i porostów.

Pozostałe brzozy spotykane w Polsce są mieszańcami bądź podgatunkami wyżej wymienionych brzóz.

 .

Cechy brzozy:

 

Pokrój: roślina jednopienna posiada lekką i zwiewną koronę.

 

Kora na pniach zazwyczaj gładka, łuszcząca się poziomo cienkimi płatami; najczęściej jest barwy białej (najczęściej), żółtawej, ciemnowiśniowej lub czarnej.

 

Liście ma zielone, o długość do 10cm. Opadające ku ziemi, pojedyncze, ogonkowe, zwykle jajowate, (rzadziej okrągławe), piłkowane. Jesienią wybarwiające się na odcienie żółto-złociste.

 

Kwiaty rozdzielnopłciowe zebrane w kotkowate zwisające kwiatostany, przez zimę ukryte w pąkach. Rozwijają się na wiosnę wraz              z liśćmi. Pora kwitnienia jest kwiecień - maj.

 

Owocem jest drobny, oskrzydlony orzeszek. Cały kwiatostan rozsypuje się. Owoce dojrzewają między lipcem a początkiem września. Brzoza produkuje ogromne ilości nasion – około 50 mln / ha. Zdolność kiełkowania jest jednak niewielka (ok. 15%) i utrzymuje się krótko   – najdalej do wiosny następnego roku.

 

Rozwój: brzozę cechuje szybkie rozprzestrzenianie się. Całkowity czas życia brzozy rzadko przekracza 200 lat. Gatunki mające postać drzewa dorastają do 25m.

 .

Wymagania: roślina światłolubna, pionierska, o małych wymaganiach glebowych i wilgotnościowych.

 .

Rozmnażanie: z siewu, natychmiast po zbiorze nasion lub wczesną wiosną. Drugim sposobem jest  rozmnażanie przez szczepienie       lub okulizację na 2-3 letnich siewkach.

 .

Zdjęcia: Dominika Danielczyk

 .

Żródła:

http://pl.wikipedia.org

http://www.drzewapolski.pl

http://www.vismaya-maitreya.pl

http://zdrowypacjent.pl

Ożarowski A.,Jaroniewski W., ROŚLINY LECZNICZE i ich praktyczne zastosowanie,  Warszawa 1987

 .