Brzoza - drzewo wielozadaniowe, cz. II

Brzoza - roślina wszechstronnie użyteczna, zastosowanie:

  • Drzewo leśne (często jako tzw. przedplon przy zalesianiu).
  • Drewno zwane czeczotą (obrzęk na pniu będący wadą drewna), nie jest zbyt trwałe, ale posiada wysokie własności mechaniczne.
  • Świetnie nadaje się dla majsterkowiczów dziki temu, że jest średnio twarda.
  • Dawniej robiono z drzewa brzozy koła.
  • Używana w przemyśle papierniczym - celuloza.
  • Doskonała jako drewno opałowe (przyzwoita kaloryczność oraz palność, szybkie przesychanie, stosunkowo cienka kora, łatwość    w rąbaniu oraz dostępność na rynku).
  • Używane do suchej destylacji i do produkcji węgla drzewnego.
  • Robi się z niej meble, sklejkę oraz wykładziny.
  • Z kory otrzymuje się garbnik - dziegieć (smoła brzozowa) do impregnacji płótna i skóry, smarowania osi, uszczelniania beczek, przyklejania grotów do strzał
  • Z gałązek produkuje się miotły (dawniej wierzono, że postawiona przed domem zabezpieczała wejście przed demonami                   i złodziejami) i wieńce.
  • Drzewo posiada walory dekoracyjne.
  • Kora brzozowa nie chłonie wody - doskonale nadaje się jako rozpałka w czasie survivalowych przygód.
  • Z brzozy uzyskuje się cukier zwany ksylikolem, który jest powoli wchłaniany i częściowo wykorzystywany, ma o 40% mniej kalorii niż inne węglowodany, i w przeciwieństwie do nich ma działanie antybakteryjne, przeciwpróchnicze, przeciwgrzybiczne etc. Polecany dla diabetyków.
  • Słowianie wierzyli, że zasadzona przy grobie brzoza miała chronić przed duchami, u chrześcijan podobny cel miał spełniać krzyż brzozowy.
  • Gałązek brzozowych używano do zdobienia domów w czasie Zielonych Świątek, na palmy w czasie Niedzieli Palmowej by budzić nimi śpiochów, oraz w śmigus dyngus do smagania dziewcząt.

Brzoza jako „lekarz”

Sylwoterapia (terapia naturalna, polegająca na pobudzeniu witalnych sił organizmu, poprzez kontakt z drzewami i krzewami) uważa brzozę za drzewo uniwersalne. Leczy smutki, koi nerwy, łagodzi bóle, ogólnie wzmacnia nas, przyspiesza gojenie się ran, leczy wszelkie dolegliwości kobiece, dodaje pewności siebie. Dzięki niej poczujesz przypływ dobrych pomysłów i wyraźne rozbudzenie intuicji.

Brzoza – leśna „apteka”

Do celów leczniczych stosuje się liście, korę, żywicę oraz sok. Wszystkie części drzewa używane w medycynie naturalnej posiadają: saponiny, flawonoidy, związki terpenowe, garbniki katechinowe, kwasy organiczne, niewielkie ilości olejku eterycznego, substancje żywicowe, sole mineralne oraz garbniki.

Przetwory z brzozy stosowane w zalecanych dawkach nie wywołują niepożądanych skutków.

Sok z brzozy,

znany inaczej oskołą lub brzozowiną, ma działanie wzmacniające i uodparniające. Doskonale działa na nerki i cerę. Stosuje się go także na porost włosów i na przetłuszczającą się skórę głowy. Nadaje się do wybielania skóry i na piegi. Rozcieńczony stosuje się na przetłuszczającą się, trądzikową skórę.

Właściwości soku:

  • kwas cytrynowy,
  • kwas jabłkowy,
  • wapń,
  • fosfor,
  • potas,
  • magnez,
  • żelazo,
  • witaminy z grupy B,
  • miedź,
  • związki żywiczne,
  • garbniki.

Kurację sokiem należy stosować regularnie w ciągu kilkunastu dni. Najlepiej przez 2-3 tygodnie pić sok z brzozy 2-3 razy dziennie (wystarczy ćwiartka szklanki każdorazowo. Dla osób szczególnie osłabionych można zastosować podwójną dawkę).

Nie należy łączyć spożywania soku z niektórymi substancjami (czarna herbata, kawa, alkohol, szpinak, czekolada, szczaw), ponieważ mogą wchodzić w reakcje chemiczne i działać niekorzystnie.

Oskoła nie toleruje wysokich temperatur. Nie należy go podgrzewać, ani wystawiać na mocne działanie promieni słonecznych.

Pozyskiwaniem soku trzeba się zająć wiosną. Drzewo powinno mieć co najmniej 10 lat. Gałęzie przeznaczone na sok powinny mieć grubość około 3-5cm. Należy wykonać otwór na głębokość ok. 5cm,  do niego wkładamy rurkę, a jej drugi koniec w pojemnik                     do gromadzenia soku. Po 2 dniach powinniśmy otrzymać około 3litrów substancji. Miejsce po otworze zabijamy kołkiem. Najlepiej  posmarować to miejsce pastą ogrodniczą do leczenia ran kory i pnia drzewa.

Soku z brzozy nie filtrujemy. Przechowujemy go w lodówce do 4 dni. Aby przedłużyć jego walory zdrowotne możemy dolać do soku odrobinę spirytusu.

Liście

(najlepiej brzozy brodawkowatej lub omszonej) działają moczopędnie (bez nadmiernego obciążania nerek), rozkurczowo, delikatnie przeciwbólowo, dezynfekcyjnie, przeciwreumatyczne i napotne. Podobno również przeciwrobacznie. Poprawiają przemianę materii. Korzystnie działają przy gośćcu, dnie, puchlinie wodnej oraz kamicy nerkowej i pęcherzowej.

W kosmetyce liście brzozy stosuje się na wzmocnienie i puszystość włosów.

Liście poleca się przy chorobach nerek powodujących zmniejszone wydzielanie moczu, kamicy moczowej,  przewlekłych zakażeniach, obrzękach pochodzenia sercowego, a także przy gośćcu oraz skazie moczanowej. Nadają się na zapalenie łojotokowe skóry, trądzik młodzieńczy i łuszczycę. Liście brzozy mogą być użyteczne w leczeniu uszkodzeń wątroby spowodowanych stosowaniem silnych środków chemicznych.

Zbiór: liście należy zbierać młode, jeszcze niezupełnie rozwinięte, lepkie, pokryte żywicową substancją. Suszymy je w miejscach przewiewnych i ocienionych, w temperaturze nie wyższej niż 45°C. Należy przechowywać je chroniąc od światła.

Korowina.

Z kory wyrabiany jest dziegieć. Stymuluje on gojenie się ran, zapobiega zakażeniom. W postaci szamponu działa przeciwłupieżowo. Na północy Europy brzozę stosuję się w leczeniu brodawek (na skórę przykłada się świeżą korę i zmienia codziennie bądź też robi okłady z odwaru ze zmiażdżonej kory).

Biały barwnik w korze to betulina, pomaga ona obniżyć poziom cholesterolu, zapobiega otyłości, doskonale radzi sobie w walce   z cukrzycy.

Pączki brzozy

posiadają silne działanie napotne, żółciopędne i przeciwzapalne. W odróżnieniu od liści, nie odznaczają się tak silnymi właściwościami moczopędnymi. Napar z pączków może być użyty przy tych samych schorzeniach, choć z mniejszym efektem.

Pączki brzozowe zbiera się zimą i wczesną wiosną z gałązek brzozy brodawkowatej. Suszenie powinno odbyć się w temperaturze            do 30oC.

Czyr brzozowy

(włóknouszek ukośny), mylnie nazywany hubą, jest naroślą o popękanej w różnych kierunkach powierzchni, wyglądem przypomina czeczotę, ale w odróżnieniu od czeczoty jej przekrój jest zabarwiony na czarno.

Stosowany w medycynie ludowej od około XVI wieku do leczenia miażdżycy, nadciśnienia, przewlekłych stanów zapalnych przewodu pokarmowego, wrzodów żołądka, nowotworów gruczołów dokrewnych, żołądka, układu nerwowego, piersi, narządów płciowych, układu moczowego, skóry. Badania polskich i rosyjskich uczonych wykazały, że zwiększa on odporność organizmu, poprawia samopoczucie chorych z zaawansowanymi stadiami choroby nowotworowej.

O tym specyfiku pisał w jednej ze swoich książek (Oddział chorych na raka) Aleksander Sołżenicyn.

Zbiór: Grzyb pozyskuje się wiosną lub jesienią. Nie należy go suszyć w wyższej temperaturze niż 50% C. Przed lub po wysuszeniu surowiec trzeba zetrzeć na tarce i przechowywać w szczelnym opakowaniu.

 .

Zdjęcia: Dominika Danielczyk

 .