'Ostra pielęgnacja' - cięcie drzew i krzewów owocowych

Gdy zima jeszcze nie odpuszcza, ale wiosna idzie już wielkimi krokami powinniśmy pomyśleć o cięciu drzew. Dzięki temu, że teraz zadbamy o ich prawidłową pielęgnację możemy być pewni, że drzewa te, gdy już się obudzą ze snu zimowego, wynagrodzą nam to tak pięknym wyglądem jak i obfitymi plonami oraz kawałkiem zbawiennego cienia. Zabierając się za przycinanie drzew możemy czuć się przytłoczeni tym zadaniem. I pewnie nie raz przyjdzie nam myśl, że szkoda nam drzewa.   Zanim zbliżymy się do drzewa z „bronią ostrą” powinniśmy pomyśleć nad konsekwencjami każdego ruchu. Po każdym cięciu powinniśmy odejść od drzewa i zobaczyć z dystansu jego skutki. Początkujący ogrodnik dobrze by miał swojego wiernego pomocnika, ten duet powinien powiedzieli się pracą: jedna osoba tnie, druga osoba mająca pogląd na całe drzewo podpowiada, które gałęzie powinny zostać usunięte.   Narzędzia niezbędne przy zabiegach cięcia drzew i krzewów: sekator - zwykły lub o przedłużonych ramionach, piłki oraz różnego rodzaju noże, oczywiście dobrze naostrzone, wyczyszczone i odkażone. Większe rany powstałe po cięciu powinny być zabezpieczone środkiem do zasmarowywania ran (Funaben 3, Santar SM, Tervanol, Lac Balsam lub farba emulsyjna z 2% dodatekiem Funabenu 4, Fundazolu, Topsinu lub Miedzianu 50). Środki te ułatwiają gojenie ran powstałych po cieciu oraz zawierają składniki bakterio i grzybobójcze. Jak należy przeprowadzać cięcie: Cienkie gałęzie zawsze przycina się nad pąkiem - zewnętrznym jeśli gałąź rośnie pionowo (pąk ma być skierowany od pnia na zewnątrz po to by roślina rosła na zewnątrz) lub nad pąkiem górnym jeśli mamy do czynienia z gałązka rosnącą poziomo. Najcenniejsze są pędy cienkie, łukowato wygięte, to one zakwitną i przyniosą owoce. Proste i sztywne witki nie są nic warte. Grubsze - miejsce cięcia: tuż przy zgrubieniu u nasady (na tzw. obrączkę) lub pozostawiając kilkucentymetrowy kawałek (na tzw. czop lub pieniek). Cięcie na pieniek zaleca się dla wiśni, czereśni, śliw czy jabłoni. Rany po cięciu należy wyrównać i oczyścić ostrym nożem a następnie zabezpieczyć odpowiednim środkiem.   Sposoby przycinania: Przycinanie sadzonek – przy sadzeniu rośliny z gołymi korzeniami. Należy gładko przyciąć korzenie a część nadziemną przyciąć tak by została zachowana równowaga między korzeniami i pędami rośliny. Cięcie formujące - przeprowadza się u młodych drzew owocowych. Ma na celu wytworzenie mocnego pnia i dobrze oświetlonej, silnej korony, zdolnej utrzymać ciężar owoców. Takie ciecie przeprowadza się wczesną wiosną. Cięcie prześwietlające - usuwa się pędy chore, suche, połamane lub rosnące do środka krzewu. Cięcie odmładzające - u starszych roślin, ma na celu poprawienie wyglądu rośliny i pobudzenie jej do kwitnienia. Wycina się część starych pędów (około 50% wszystkich pędów, najwięcej powinniśmy wyciąć w górnej części korony, gdyż zasłaniają one światło),  z najbardziej dorodnych młodych pędów tworzy nowy pokrój rośliny.   Maliny Wycinamy przy ziemi zeszłoroczne pędy, które owocowały. Zostawiamy lub lekko skracamy (o ¼) młode pędy. W następnym roku znów stare wycinamy a młode przycinamy. U nowych odmian malin, które owocują jesienią, można co roku wycinać wszystkie pędy, gdyż wytwarzają one owoce na tegorocznych pędach.   Aronia Wycinamy zawsze najstarsze gałęzie o najgrubsze i najciemniejszej korze. Wycinamy szczególnie te gałęzie, które są chore i krzyżują się ze sobą. Powinniśmy pomyśleć także o wycięciu gałęzi, które są liche i tych leżących na ziemi. Ten krzew silnie rośnie, więc skracamy jego najwyższe pędy, by mogła się rozkrzewić. Ran nie musimy zabezpieczać maścią grzybobójczą.   Biała, czerwona, czarna porzeczka, agrest Wycinamy od trzech do pięciu najstarszych gałązek (te z ciemna korą), które zostaną zastąpione przez nowe. Szczególnie wycinamy te gałązki, które kładą się ku ziemi, oraz wrastają do środka krzewu. Młode zeszłoroczne gałązki skracamy o 1/3 długości. Porzeczki i agrest owocują na młodych, silnych pędach, których na roślinie powinno być około dziesięciu do piętnastu.   Wiśnia, czereśnia Przycinając te drzewa powinniśmy wybrać dni, w których jest ciepło i pogodnie, żebyśmy w późniejszym czasie nie mieli kłopotów z chorobami. Około marca przycinamy dwie lub trzy najgrubsze gałęzie z góry korony, ale zostawiając około dziesięciocentymetrowe czopy, z których będą wyrastać młode pędy. Drobne gałązki przycinamy od 1/3 do połowy. Największe rany smarujemy emulsją grzybobójczą. Cięcie wiśni po zbiorach owoców jest dla drzew zdrowsze niż cięcie wiosenne, ponieważ na wiosnę obficie rozsiewają się zarodniki grzybów, wywołujących choroby (np. srebrzystość liści). Z powodu zagrożenia chorobami wszystkie rany po cięciu należy smarować farbą emulsyjną z dodatkiem Miedzianu lub innymi środkami zabezpieczającymi.   Jabłoń, grusza, śliwa Korona powinna być szersza u dołu i węższa z góry. Gałęzie powinny odchodzić od przewodnika pod katem prostym. Gałęzie na górze nie powinny zasłaniać słońca padającego do środka  korony. Wycinamy te gałęzie, które maja tendencję do zwieszania się ku ziemi. Ucinamy gałęzie, które robią konkurencję głównemu pniowi. By nie wyrosły jednoroczne pędy zostawiamy obrączkę (kawałek pędu) przy pniu. Jeśli na drzewie jest za dużo krótkopędów z pąkami kwiatowymi to przerzedzamy, szczególnie te krótkopędy, które są skierowane ku dołowi. Wycinamy gałązki z chorą korą, z bliznami, ze śladami po zgorzeli. Wycinamy gałęzie , które sztywno rosną ku górze. Zostawiamy te najcenniejsze: drobne, łukowato wygięte oraz krótkie przyrosty z pakami kwiatowymi.   Brzoskwinia, morela Cięcie nie powinno być wykonywane na początku kwietnia, ponieważ zimna i wilgotna aura sprawia, że rany goją się bardzo wolno. Bardzo łatwo może dojść do porażenia drewna bakteriami wywołującymi raka. Zbyt wczesne skracanie gałęzi sprawia, że drzewko łatwiej przemarza, nawet przy niewielkim mrozie. Zabieg należy przeprowadzić w pierwszym roku po posadzeniu wybierając pędy rozłożone równomiernie na kole obwodu korony. Pędy te, zwane szkieletowymi, skracamy o 1/3 długości. Pęd główny, przewodnik, skracamy na wysokości 50cm ponad ostatnią gałązką. Pozostałe pędy wycinamy na obrączkę. Pamiętajmy o dokładnym zasmarowaniu wszystkich ran. Gałęzie mające jedynie pąki liści, lub tylko kwiatów, należy krótko przyciąć na wysokości powyżej drugiego oczka. Natomiast gałęzie mające dwa rodzaje pąków rosnących obok siebie także się przycina, ale na wysokości 6-8 oczek. Jeżeli korona nie zagęści się nam, powinniśmy skrócić wierzchołki konarów, zmuszając je do zagęszczenia się. Usuńmy zbyt silne wierzchołki pędów, zapewniając dostęp światła do wszystkich części drzewa.   Borówka Cięcie nowo posadzonych roślin wykonujemy tylko wiosną (na kilka oczek nad ziemią). Krzewy dwuletnie, o słabszym systemie korzeniowym, przycinamy nad 3 pąkiem pędów głównych i usuwamy wszystkie drobne i słabe pędy, co spowoduje silniejsze krzewienie się roślin i pozwala na lepsze zachowanie równowagi między częścią nadziemną a korzeniami. Krzewom trzyletnim o dobrze rozwiniętym systemie korzeniowym, skracamy tylko końce pędów głównych i usuwamy wszystkie drobne pędy zagęszczające część przyziemną. Cięcia wykonujemy wczesną wiosną zanim krzewy borówki rozpoczną wegetację. Intensywne ciecie wykonuje się dopiero po 4-tym roku. Usuwa się wówczas wszystkie najstarsze pędy. Przeciętnie w dobrym krzewie powinno być 6-8 pędów głównych. Usuwa się także pędy zasychające, chore, uszkodzone, cienkie i zagęszczające środek krzewu. Ciecie prześwietlające wykonujemy na przedwiośniu, przed ruszeniem wegetacji. Można też wykonać cięcie letnie, zaraz po zbiorze owoców, pamiętając jednak, że robimy to przy pogodzie słonecznej i suchej. Cięcie odmładzające wykonujemy po 10-15 latach użytkowania plantacji wtedy, gdy krzewy są już zbytnio zagęszczone i plon znacznie spada. Cięcie to wykonujemy na przedwiośniu, wycinając wszystkie pędy tuż przy ziemi. Wiosną wyrastają nowe pędy, z których zostawiamy kilka najmocniejszych.   Winorośl Źle cięta winorośl po kilku latach może znacznie obniżać plonowanie, aż do całkowitego braku owocowania i obumarcia. Jeżeli ktoś decyduje się na cięcie jesienne musi pamiętać o bardzo dobrym zabezpieczeniu łozy[1] przed mrozami. Najbezpieczniejszym terminem ciecia winorośli jest koniec lutego początek marca. Z kolei zbyt późne przystąpienie do cięcia opóźnia zabliźnianie się ran po cięciu, co przyczynia się do osłabienia rośliny i wystąpienia ryzyka zakażenia chorobami. Łoza powinna być przycięta ok. 2cm nad oczkiem, pod skosem (tak by sok wypływający z rany nie spływał na oczko). Pozostawiamy dwie maksymalnie trzy latorośle wyrastające po zewnętrznej stronie. Wszystkie inne usuwamy jak najwcześniej. Łozę powinniśmy ciąć co roku, pod tym samym kątem, z tej samej strony, tak by nie zmniejszyła się jej średnica.   Leszczyna Roślinę można prowadzić w formie krzewu lub nis­kopiennego drzewa. Rośliny po posadzeniu należy wiosną przyciąć. Przy formie krzaczastej pędy skraca się o 1/3 długości. Z czasem pędy wyrastające z szyjki korzeniowej pozwolą uformować krzew o pożądanej liczbie stałych konarów. Jeśli chcemy prowadzić leszczynę w formie drzewka, to pędy boczne wyrastające na pędzie głównym do wysokości 50–60 cm nad ziemią należy całkowicie usunąć. Pędy boczne wyrastające powyżej tej wysokości skraca się o 1/3. Główny pęd przycina się na wysokości około 50cm nad najwyżej wyrastającym pędem bocznym. W następnych latach stopniowo formuje się koronę. W latach następnych cięcie polega na prześwietlaniu zagęszczonych koron. Zbyt wyrośnięte w górę konary można skracać nad bocznym rozgałęzieniem na pożądaną wysokość. Zasadnicze cięcie prześwietlające wykonuje się wiosną, najlepiej po kwitnieniu.   Pigwowiec Krzewy pigwowca nie wymagają regularnego przycinania. Na wiosnę powinniśmy przyciąć części przemarznięte (pigwowiec ma tendencje do przemarzania z bezśnieżne zimy). Cięcie pielęgnacyjne wykonujemy dopiero po przekwitnięciu rośliny.   Pigwa Pigwę można prowadzić zarówno w formie krzewu jak i drzewa. Zasadnicze cięcie powinno być wykonane w pierwszych latach w celu uformowania korony. W starszym wieku cięcie pigwy ogranicza się do niezbędnego minimum - cięcia prześwietlającego połączonego z cięciem sanitarnym. Cięcie pigwy wykonujemy wiosną, po rozpoczęciu wegetacji. Przycięcie pigwy zaowocuje wypuszczeniem wielu nowych pędów.   Żurawina Dobrze wyrośnięte krzewinki żurawiny tworzą nadmiar pędów i silnie zagęszczają całą powierzchnię, co wpływa na słabe wybarwienie owoców i mniejsza liczbę pędów owoconośnych. Lekkie skrócenie długopędów za pomocą ręcznego sekatora pozwala na zahamowanie wzrostu wegetatywnego. Odmładzanie starych żurawinisk polega na skoszeniu ich kosiarką do trawy tuz nad powierzchnią ziemi. Zabieg ten wykonuje­my wczesną wiosną.   Kalendarz cięcia drzew i krzewów owocowych

      Źródła: isoft.com.pl Zurawina.net Ogrod-amat.strefa.pl Winogrona.net Winorośl-mch.eu Fabrykaroslin.pl Sadownictwo.com.pl Podadnik ogrodniczy.pl Projektoskop.pl Czuksanow W., Zapytaj ogrodnika, Poznań 2011 xylonyt.blox.pl swiatroslin.com ogrodniczka.pl